ATTY. CHEL DIOKNO, NILEKTURAHAN ANG MGA MAKAPILING PILIPINO
01:27.3
Yes, pero tanong.
01:29.4
Noong 2016, magkano yun?
01:32.0
Ah, P120 pesos lang.
01:36.2
So, ang tanong natin, eh bakit tumaas ang presyo ng ganyan?
01:40.6
Dahil ang fish catch na dapat napupunta sa mga lamesa natin, napupunta sa China.
01:49.4
Kaya, hindi lang po ang mga manging isda natin at Coast Guard ang dehado.
01:55.6
Lahat tayo nagiging second class citizen.
01:59.4
Mismo sa sarili nating bayan.
02:02.4
Kaya, alam nyo mga kaibigan, masakit talaga sa akin na winawater cannon tayo sa sarili nating bayan.
02:11.0
At mas masakit, mas masahol pa, mas mabaho yung mga Pilipino na dumedepensa pa sa China.
02:21.0
Siguro sa mga bata dyan, hindi nyo pa alam yung salitang makapili.
02:26.0
Mga kabataan, baka hindi nyo po nagigets yung salitang makapili.
02:29.4
Yung makapili, ang ibig sabihin yan, yung mga nag-trader sa atin noong World War II, noong sinakop tayo ng mga sundalong Japon.
02:39.6
Ngayon, malungkot man sabihin ay meron tayong mga bagong makapili.
02:46.0
Sila pa naman yung nagsasabi na kaibigan daw natin ang China.
02:50.8
Huwag daw natin silang aawayin.
02:54.2
Kaibigan? Ano yun? Joke?
02:59.4
Unang unang po, umiinit na dugo ko.
03:02.9
Unang una po, hindi po garden hose ang ginagamit ng China ha?
03:09.0
High-powered jet stream water cannon.
03:12.7
Deadly po yan. Nakakapatay po yan.
03:16.6
Kaya alam mo Elaine, na-imagine ko yung conversation nila eh.
03:20.5
Yung sabihin ng China, friends tayo ha?
03:24.2
Kaya I will water cannon your coast guard.
03:27.6
Ang sasagutin naman ni makapili ay,
03:31.3
No problem, sir. I will tell our friends na, I will tell our people na,
03:36.2
Friendly water yan. Pampalamig sa sobrang init ngayon.
03:41.4
Sagot naman ni China,
03:44.4
Sabay abot ng sobrang.
03:49.4
O siguro nga, kaibigan ng mga makapili.
03:52.3
Pero hindi po natin kaibigan yung mga yan.
03:57.6
Hindi ito joke, no?
04:00.6
Panluloko at panlilin lang is what it is.
04:05.6
Yung mga tunay na kaibigan, eh, nirerespeto nila yung teritoryo natin.
04:10.6
Yung mga tunay na kaibigan, nirerespeto nila yung soberanya ng Pilipinas.
04:15.6
Pati kalikasan natin, igagalang nila yan.
04:18.6
Hindi natin friend ang China.
04:24.6
Kaya, ang tanong siguro, Elaine, eh,
04:27.2
ano kaya ang solusyon sa problemang yan?
04:31.2
Diba, maraming nagde-debate dyan kung ano ba dapat ang gagawin.
04:35.2
May kilala ba kayong nabully sa school?
04:38.2
Palagi ko, maraming nabubully sa school, eh.
04:42.2
Eh, kung ikaw kaya ang nabully, tapos lumapit ka sa nabubully sa inyo,
04:48.2
please lang po, huwag niyo na ako i-bully, ha?
04:52.2
Tingin niyo ba, eh, titigil na yung bully na yan?
04:56.2
Why, tingin ko, lalo pang mainganyo yan mambully.
05:01.2
Pero kung ang buong school community,
05:04.2
mga magulang, mga teacher, mga administrator, pati mga ibang studyante,
05:10.2
ay magsama-sama, kausapin nila yung bully,
05:13.2
iyon, palagay ko, titigil na yan sa pambubully.
05:19.2
Ganon din po sa West Philippine Sea.
05:22.2
Kausapin natin ang Indonesia, ang Vietnam,
05:25.2
ang Malaysia, ang Brunei.
05:28.2
Agree tayo, buong Spratly area, marine protected area.
05:33.2
Agree tayo, buong Spratly, walang sundalo, walang armas, civilian only.
05:39.2
At sama-sama natin harapin ang China.
05:42.2
Tingnan nga natin kung mambubully pa yan.
05:47.2
At sa mga hayupak na mga makapili na yan,
05:50.2
tigilan na ninyo, mga hayup kayo.
05:55.2
Ano makakalusot kayo?
05:59.2
Palapit na ang inyong araw ng pananagutan.
06:08.2
Ito ang saktong kuhan ng News 5
06:10.2
nang bumangga ang barko ng China Coast Guard o CCG sa BRP Datu, Bangkao ng Bifar.
06:15.2
Nangyari yan bandang alas 11 ng umaga nitong Martes
06:18.2
o 10 nautical miles southeast ng Scarborough Shore.
06:21.2
Ramdam sa video ang lakas ng impact ng paggit-git
06:25.2
Halos matuklap din ang pintura sa barko ng CCG.
06:30.2
Sa isa pang video, maririnig ang paglagit-git ng mga bakal sa dalawang barko.
06:37.2
Bandang tanghali naman ang dumikit ang Chinese Maritime Militia Vessel na ito
06:41.2
na tuluyang bumangga sa barko ng Bifar.
06:48.2
Tatlong beses binangga ng mga barko ng China ang BRP Datu, Bangkao.
06:53.2
Sinabayan pa yan ang pambubomba ng tubig ng China.
06:56.2
Sa pull sa video na ito mula sa Philippine Coast Guard ang malakas na bugan ng water cannon.
07:04.2
Gusto lang binayon ang malakas na bagyong mas maliit na barko ng Bifar.
07:14.2
Kung Bifar ang tatanungin, sadyang balak palubugin ang mga barko ng China ang Bifar Vessel.
07:19.2
Bago nito, walang tigil ang balitan ng radio challenges.
07:22.2
Nagbabalapan ang final warning ang China Coast Guard.
07:36.2
Agad naman yan sinagot ng Bifar.
07:46.2
Nang humupa ang tensyon, tumambat ang mga sira sa barko ng Bifar.
07:50.2
Nayupi ang gilid ng barko ng Bifar at maging ang railings nito.
07:55.2
Nasira rin ang portside navigational line o ilaw ng barko.
07:59.2
Ayon sa Philippine Coast Guard, isa sa ilalim sa assessment ang ibang navigational features ng Bifar at PCG vessels na posibleng napuruhan sa tindi ng banggaan at water cannon.
08:11.2
Kabilang dyan ang radar, antena at ibang navigational features ng barko ng Bifar.
08:16.2
Dagdag pa ng Philippine Coast Guard.
08:18.2
Kapansin-pansin na mas agresibo ngayon ang China.
08:21.2
This is the first time that we can say that the Coast Guard vessel has been subjected to a direct water cannon.
08:30.2
Despite of all the provocation of the Chinese Coast Guard, our Coast Guard vessel and Bifar remains to be there.
08:37.2
This goes to show that we're not going to be deterred.
08:40.2
Hindi rin daw bibigyan ng Pilipinas ng rason ng China para magpadala ng kanilang mga barkong pandigma sa Scarborough.
08:47.2
Kinumpirma rin ng PCG ang bagong floating barrier na inilatag ng China sa bukana ng Scarborough.
08:54.2
Nangangambang Bifar na gawing permanente ng China sa lugar ang harang.
08:58.2
Natuloy gagabi hanggang kaninang hapon ang pamamahagi ng libring diesel sa mga Pilipinong bangingista.
09:04.2
Hindi na pinilit ng Bifar at PCG na makalapit sa Scarborough para sa kaligtasan ng lahat.
09:12.2
Halika na kasama ka!
09:16.2
Kapag buklot ay may pag-asa.
09:20.2
Tusong Visayas, Mindanao, isang pananaw.
09:25.2
Sa bagong Pilipinas ang Hunyog isisigaw.
