01:28.4
hindi raw makakapagsabi ang Pilipinas na wala tayong kasunduan o agreement sa kanila.
01:40.0
Ang patunay nila, isang ofisyal daw ng ating militar,
01:45.5
ang kausap, ang side ng China,
01:51.5
itong usapan nito sa telepono ay nirecord ng China.
01:55.0
May audio recording sila.
01:57.6
Ito ang patunay na ang Pilipinas ay nangako sa China ng kung anuman na bagay.
02:03.5
Mga kabunyog, yan yung ginagamit ngayon na panakot ng China.
02:09.6
Na tayo daw ay mayroong pangako sa kanila, commitment,
02:15.7
at ang nag-commit mismo ay isang mataas na ofisyal ng militar.
02:20.6
Mayroon silang...
02:21.5
Mayroon silang audio recording yan.
02:23.1
O yun, mga kabunyog.
02:25.2
Ngayon, anong masasabi natin dito?
02:27.6
Ano ang ating komentaryo kaugnay dito?
02:32.1
yung pag-record ng conversation na yan, kung totoo man,
02:35.7
assuming na totoo man,
02:37.7
kung pag-record na yan,
02:41.1
Mayroon tayo sa batas na anti-wiretapping law.
02:45.3
Bawal na i-record ang mga conversations,
02:47.6
pag-uusap sa telepono,
02:50.6
O, pag-uusap sa telepono.
02:54.2
pwede mo bang kasuhan yung mga Chinese na yan,
02:57.5
na nag-record ng conversation na yan?
03:01.1
Immune sila na kasuhan,
03:02.9
immune sila na kasuhan,
03:04.7
pero dahil mali ang ginawa nila,
03:06.4
pwede silang paalisin sa Pilipinas.
03:09.2
Yang mga officials na yan ang China.
03:11.7
Kaya lagi na natin sinasabi noon pa eh.
03:14.5
O ito na, mayroon ng pagkakata,
03:16.2
mayroon ng rason ang Pilipinas.
03:17.9
Dapat yung ambasador ng China,
03:22.6
Kasi yung ginawa na yan,
03:23.9
hindi magagawa yan ng official
03:25.6
o nang sino mang empleyado ng Chinese embassy,
03:28.1
na i-record yung conversation na yan,
03:30.1
nang walang go-signal ng ambasador ng China.
03:33.6
At saka yung ambasador ng China sa Pilipinas,
03:35.6
talaga namang matagal na dapat diniklara
03:37.6
yung persona nung Drata.
03:39.1
O ngayon, mayroon ng basihan,
03:40.6
mayroon ng dagdag na dahilan,
03:42.6
para i-diklar ang persona nung Drata,
03:44.6
yung ambasador na yan ng China.
03:47.6
Kasi ginawa yan ng empleyado.
03:50.1
Ginawa yan ng staff,
03:51.6
o kaya ng pauhan,
03:53.1
ng Chinese embassy sa Pilipinas.
03:55.1
Siyempre, utos siya ng ambasador,
03:58.6
Bakit nila ni-record yung conversation na yan?
04:01.6
Confidential yung mga conversations na yan.
04:04.1
Kung i-re-record mo ang conversations,
04:06.1
magpapaalam ka muna.
04:09.1
I-record namin itong conversation natin?
04:13.1
Pag hindi mo pinaalam yung pagre-record ng conversation,
04:16.6
yan ay violation ng Anti-Ware Topping Law.
04:19.1
May Anti-Ware Topping Law tayo sa Pilipinas.
04:22.1
pwede bang kasuhan yung mga Chinese na yan na nag-record?
04:25.1
Kasi immune sila.
04:28.1
pwede natin silang paalisin sa Pilipinas.
04:31.1
Kasama na yung ano,
04:34.6
Idamay na yung ambasador.
04:37.1
yan yung dapat gawin ng Pilipinas.
04:40.6
tungkol naman tayo dun sa sinasabing commitment.
04:43.1
Yung sinasabing kasunduan na pinasok nung military official ng Pilipinas.
04:48.1
Military official!
04:49.1
Pwede lang yan ang Pilipinas.
04:50.1
Hindi yan pwedeng magpumasok sa kasunduan.
04:53.1
Imagine itong mga Chinese embassy officials na ito.
04:57.1
Itong Chinese embassy na ito.
04:59.1
Nag-aral ba sila ng international law?
05:02.1
Pwede bang i-bound?
05:04.1
Pwede bang ma-bind ang Pilipinas?
05:06.1
Pwede bang ma-bind?
05:07.1
Pwede bang maging matali ang Pilipinas sa isang kasunduan na pinasokan ng isang military official?
05:16.1
Presidente lang ng Pilipinas ang pwedeng pumasok sa kanya.
05:18.1
Pwedeng pumasok sa kanyang kasunduan.
05:21.1
Kung anumang kasunduan yan, Presidente lang ng Pilipinas ang pwedeng pumasok dyan.
05:26.1
Hindi pwedeng kahit na sino na lang na official, lalo official ng military, pwedeng pumasok dyan.
05:32.1
Kahit yung Chinese, yung Chinese side, yung panig ng China, hindi sila dapat maniniwala dun sa commitment ng Philippine military official.
05:42.1
Kasi alam naman nila sa international law, walang kapangyarihan niya na mag-commit ng isang bansa niya.
05:47.1
Kung mayroon man yan, discussions lang yan. Hindi commitment yan. Hindi agreement yan.
05:53.1
Kaya itong China, ano ito? Wala. Talagang dispalinghado na itong China.
05:59.1
Dapat talaga paalisin na yung ambasador ng China sa Pilipinas.
06:03.1
Kung pwede, ibaba na ang relasyon natin sa China. Hindi na ambasador level.
06:09.1
Yan ang mga dapat nang gawin ng Pilipinas. Kasi lalo nito.
06:15.1
Itong military official, ang nababalita, ito daw yata yung Western Mindanao General o Commander, si West Mincom Commander Carlos.
06:29.1
Yun yata yun eh. Assuming pa. Ano ba yung nilaman kasi ng kasunduan? Kasunduan daw ha, kasunduan daw.
06:39.1
Parang nag-usap yata yung official ng China at saka yung official ng Pilipinas, yung military official.
06:45.1
Ngayon, itong military official ng Pilipinas, para siyempre parang nagkipag-coordinate sa China, kaugnay sa kagdadala ng supply doon sa BRP Sierra Madre.
06:55.1
Ang napagkasunduan yata na ang dadalhin lang ay ng kain at tubig at isang barko lang ng Coast Guard ang sasabay at isang civilian na vessel.
07:09.1
Yung mga ganun ang pinag-usapan. Ano? Yung ganun ang mga pinag-usapan. Ha?
07:15.1
Humayag, kumbaga, ang gusto ng official ng Pilipinas, ng military official na nakipag-usap, hindi iharas yung barko ng Pilipinas kapunto doon sa BRP Sierra Madre.
07:27.0
Yun ang laman ng conversation.
07:29.6
Anyway, hindi naman matatali ang Pilipinas doon sa pinasok na yan kung anuman sinabi ng Philippine military official na yan.
07:38.5
Pero ang malaki na ditong usapin, bakit ginawa ng China yun?
07:42.8
Patago, traidor, nire-record pa na nila ang kumulungan.
07:45.1
Hindi pwede yan. Violation yan ang international law.
07:49.5
Kahit yung batas natin, mawal ang wiretapping.
07:52.6
Kahit naman hindi sila pwedeng kasuhan sa Pilipinas, pero obligado silang sumunod sa batas ng Pilipinas.
07:58.2
Kung hindi sila sumunod, pwede silang kaalisin sa Pilipinas.
08:02.0
Hindi sila pwedeng kasuhan, pero pwede silang sipain.
08:05.4
Yan ang yung dapat gawin talaga ng Pilipinas sa bagay na yan.
08:08.7
Anyway, panuori natin yung mga balita para po mas makita ninyo.
08:12.4
Ano ba itong pinag-uusapan natin?
08:15.1
Kasi yung aking paliwanan.
08:16.6
Pero mas maunawaan na natin ngayon itong balitang ito.
08:19.5
Ito po, panuori nyo.
08:21.3
May hawak daw na audio recording ang China na magpapatunay sa new model agreement
08:26.1
na pinasok ng Pilipinas tungkol sa West Philippine Sea.
08:29.6
Pero babala ng isang dating maestrado, pwedeng palayasin sa bansa mga opisyal ng Chinese Embassy
08:35.4
kung mapapatunay na ng wiretap sila.
08:38.3
Nasa frontline ng balitang yan si JC Cosico.
08:44.5
Ito na lang sa kantang zombie ni Philippine Navy Spokesperson for the West Philippine Sea Commodore,
08:49.8
Roy Vincent Trinidad.
08:51.6
Ang reaksyon niya sa media nang tanungin ulit kung totoong may bagong kasunduan na pinasok
08:56.3
ang Pilipinas at China.
08:57.9
Noong weekend pa sinasabi ng Chinese Embassy na may new model silang pinag-usapan ng AFP
09:03.1
Western Command o WESCOM para humupa ang tensyon sa Ayungin Shoal.
09:07.2
Narecord daw nila ang detalye na pag-uusap na yan.
09:09.8
Pero giit na opisyal, dead story na ito.
09:13.3
At di na dapat pag-usap.
09:14.5
We will not dignify reports like that.
09:18.2
Again, it's a zombie story.
09:20.2
Let's bring it back to where it rightfully belongs.
09:23.7
Gaya ng Navy, una ng pinabulaanan ng Defense Department at Department of Foreign Affairs
09:29.0
ang naturang kasunduan.
09:30.6
Paninira lang daw ito ng China.
09:32.8
Pero sa inilabas na artikulo ng Bloomberg kahapon,
09:36.0
kinumpirman ng ilang Chinese officials ang plano ng China
09:39.1
na ilabas ang hawak o mano nilang ebidensya na meron talagang agreement.
09:43.1
Audio recording daw yan habang kausap nila.
09:46.1
Sa telepono ang isang opisyal ng ating militar.
09:49.0
Duda naman dito si Defense Secretary Gilbert Chodoro.
09:52.2
Kung totoo man daw ang recording ng tawag,
09:54.7
lalabagin ng China ang international relations at anti-wiretapping law ng Pilipinas.
10:00.3
Sila'y umoperate na pailalim kung totoo ito.
10:04.4
Kung ito talaga ay nangyari,
10:06.4
dapat alamin kung sino ang responsable dito
10:08.9
at alisin sa Republika ng Pilipinas.
10:12.1
At alisin sa Republika ng Pilipinas.
10:13.1
Giit pa ni Chodoro,
10:14.5
tanging si Pangulong Bongbong Marcos lang ang pwedeng pumasok sa gantong uri ng kasunduan.
10:19.7
Walang binigay na pahintulot ang presidente o sino mang opisyal ng kabinete.
10:29.3
Kaya mali ang pagtatahol ng mga opisyal, di o ba nyo, ng Chinese Embassy dito.
10:37.8
Sana maliwanagan ang ating mga tao.
10:40.6
Sa ilalim ng Vienna Convention on Public Security,
10:43.1
may immunity ang mga diplomat o opisyal ng mga foreign embassy
10:47.2
laban sa anumang kasong sibil at kriminal.
10:50.6
Pwede naman silang palayasin kung may ginawang krimen.
10:55.7
If they release that audio, that's a violation of our criminal law.
11:03.2
Unless the other party agreed to be taped.
11:10.5
That's committed by embassy.
11:13.1
If the official of China who has immunity, we cannot prosecute.
11:18.5
But we can expel him for violating our laws.
11:22.8
Sa ngayon, wala pang pahayag si Westcom Chief Vice Admiral Alberto Carlos sa ESU.
11:27.9
Nakalive si Carlos.
11:29.2
Pero di raw ito konektado sa umunay new model agreement.
11:32.7
Nagbabalita mula sa Frontline.
11:38.0
O yan, mga kabunyog mga kababayan.
11:40.6
Nakuha po natin ang paliwanag ni...
11:43.1
DND Secretary Kibu Chidoro.
11:45.2
Bartop Natcher yan.
11:46.1
Magaling yan sa law.
11:47.5
Si retired Senior Associate Justice Carpio.
11:50.5
Magaling din yan.
11:51.4
Nating senior nga.
11:53.7
Senior Associate Justice dati ng Korte Suprema.
11:57.1
Anong paliwanag nila?
11:58.4
Okay, hindi sila pwedeng kasuhan sa Pilipinas.
12:00.9
Dahil may immunity sila.
12:02.5
Yung mga gumawa ng pag-awareness na yan.
12:04.9
Pero pwede silang i-expel.
12:07.2
Yun na dapat ang gawin natin.
12:08.9
Isama na yung ambasador ng China.
12:10.6
Patalsikin na rin.
12:11.8
Persona ng Grata na yan.
12:14.0
Yan ang mga dapat natin gawin.
12:15.8
Ito naman mga officials ng ating military.
12:17.8
Maging maingat sila.
12:20.5
Huwag basta-basta magpapaloko sa China.
12:24.2
ang China hindi na kaibigan yan.
12:26.1
Sa Tridor na ang ginagawa yan.
12:27.5
Rene Record, yung mga pinag-uusapan.
12:29.7
So dapat yung ating mga officials,
12:31.8
military man yan,
12:34.8
dapat anong cautious sa mga sinasabi.
12:37.2
Ang isipin na lang nila,
12:38.6
Tridor ang China na gumagawa.
12:40.8
Kung anuman ang gusto nilang gawin.
12:44.7
so mga kabunyog, mga kababayan,
12:46.1
dito po ang ating maiksing komentaryo
12:47.7
dito po sa issue na ito.
13:00.5
halikan na kasama ka.
13:05.6
kapag buklot ay may pag-asa.
13:08.8
Tusong Visayas, Mindanao,
13:13.0
Sa bagong Pilipinas
