00:58.4
Pag-usapan natin at alamin po natin yan mga sangkay.
01:01.1
Pero bago tayo magpatuloy, pakisubscribe po muna yung ating YouTube channel.
01:04.2
Ayan po, sa baba ng video na to.
01:06.2
Makikita nyo po dyan yung subscribe button.
01:08.2
Pindutin nyo lamang po yan, tapos i-click nyo yung bell.
01:10.7
At i-click nyo po yung all.
01:12.4
Sa mga nanunood po sa Facebook, i-follow nyo po ang ating Facebook page.
01:16.2
At 1.2 million subscribers na po tayo dito sa YouTube, okay?
01:20.6
Ito na nga mga sangkay.
01:23.0
So, many parts of the world soon uninhabitable if we don't act on climate crisis faster.
01:34.9
So, kung hindi daw po gagalaw ang lahat ng tao para ayusin itong mga sangkay,
01:41.5
marami daw po sa mga parte ng ating planeta ay hindi na po maaaring matirahan.
01:48.5
Greenhouse gas emissions and ocean heat were broken last year.
01:52.0
This is according to...
01:52.9
This is according to a new report from the UN's World Meteorological Organization.
01:57.1
They say this led to 90% of the world's oceans experiencing heat waves last year.
02:03.2
Among other things, these aquatic heat waves led to coral bleaching,
02:07.2
which devastates marine ecosystems and causes economic losses in coastal communities.
02:15.5
Pinag-uusapan mo dito mga sangkay matinding init ang panahon na naranasan po noong 2023.
02:22.9
At ngayon mga sangkay nga po, lumalala po itong sitwasyon na ang init ay halos mga sangkay hindi na po makayanan ng ibang tao.
02:34.3
Nagkakaroon po ng heat stroke.
02:35.6
So, nakakasira ito sa ating maging sa kalikasan.
02:39.3
Nakakasira ito kasi nagkakaroon po ng mga wildfires.
02:42.8
At maliban dyan mga sangkay, maging sa ating pangangatawan, naapektuhan din po.
02:48.8
For volunteers in the Indian coastal region of Goa,
02:52.9
a different way to give heat-stressed coral a new lease of life.
02:58.8
A short dip into the ocean, but not for fun.
03:02.1
These marine biologists and volunteers have a mission
03:05.0
to carefully move fragments of Goa's intact coral reefs and replant them before they are lost.
03:11.9
50 or 60 percent of the corals worldwide have gone.
03:15.3
And they're not coming back.
03:17.3
Many more are under threat.
03:19.1
Rising global temperatures are increasing.
03:21.1
So, panoorin po natin ito mga sangkay.
03:22.9
Mahalaga po ito na malaman natin lahat para may ideya po tayo.
03:26.4
Ito nga yung good news mga sangkay sa mga nanunood lagi sa mga pandigdigang balita.
03:31.4
Aware po tayong lahat.
03:33.3
Hindi po tayo mangmang tungkol sa climate change.
03:36.8
Hindi po tayo mangmang tungkol sa digmaan at kung ano-ano pa mga nangyayari sa ating mundo.
03:41.5
So, ito mga sangkay, tutukan po natin ito kasi ito po yung number one na problema ng ngayon ng ating planeta, itong climate change.
03:48.2
Increasing ocean heat waves.
03:50.5
One impact is coral bleaching,
03:52.1
which turns coral white and puts them at risk of dying off completely.
03:57.2
Ito mga coral mga sangkay, nawasak na dahil nga po sa tumitinding heat waves.
04:03.8
Paint us a picture if you would of what the world would look like in 20 or 30 years if we continue down our current path.
04:12.3
So, tingnan natin mga sangkay ano ba ang mayroon sa ating mundo after po ng mga 10 years, 20 years, 30 years mula po ngayon.
04:22.1
Yeah, thank you for having me.
04:24.4
I think based on current projections, what we're really preparing for is destruction to habitats,
04:29.8
loss of flora and fauna, and unlivable conditions in many parts of the world.
04:34.9
You know, we've seen heat waves increase in intensity, duration, and frequency.
04:39.4
We're seeing tropical cyclones increase in intensity, and a greater proportion of them being category 4 and 5.
04:46.2
We're seeing youth talk about the mental health impacts of climate change.
04:50.4
Okay, so, sumataling sabi mo.
04:52.1
Ngayon mga sangkay, sobrang laki ng impact nitong climate change ngayon sa ating planeta.
04:59.2
Apektado po yung ekonomiya, apektado yung kalikasan, apektado po yung health ng isang tao.
05:06.0
So, malaki po ang nagiging impact neto.
05:08.5
At kapansin-pansin ngayon mga sangkay na mabilis ang pagkatunaw ng yelo dahil nga po sa global warming.
05:17.0
Umiinit ng umiinit ang ating planeta.
05:19.1
So, may mga natitira pa naman mga sangkay.
05:23.7
Pero, how long maisusustain mga sangkay?
05:27.9
Kasi yun po yung nagiging aircon.
05:29.8
Ang bagay yun po yung aircon ng ating planeta.
05:32.6
Kapag nawala po yan, yung glaciers mga sangkay, nako, lalo pong iinit ang ating panahon.
05:38.2
Ngayon, itong climate change,
05:41.1
pang usapin ng climate change, hindi po gaanong pinapansin ng mga leader ng mga bansa.
05:46.6
Ang naaalala ko lang mga sangkay na gumagawa po ng panawagan,
05:52.1
Ang aksyon sa climate change na ito ay si Bumbo Marcos and the rest of world leaders ay tila baga wala naman pong pakialam.
06:02.3
A really interesting study was done just a couple years ago serving 10,000 youth in 10 countries and nearly half said that...
06:09.4
O, ayan, mga sangkay.
06:10.3
Isa po ito sa ebedensya.
06:12.1
O, titignan po natin, malaki na po ang nawala, diba?
06:14.5
Yan po ay isa sa ebedensya na itong climate change ay talagang rampant na po ngayon.
06:22.1
So, this is not a pretty picture.
06:25.9
And the WMO just came out with a report recently showing that...
06:32.3
So, wag na po tayo magtaka kung bakit ang init-init hanggang ngayon dito sa Pilipinas.
06:37.2
Kasi kahit sabihin na po natin, ito ha, baka iisipin ng iba na,
06:41.6
bakit tayo maapektuhan yan?
06:43.0
Ilaro ang laylayo ng Pilipinas sa may mga yelo, may yelo na bansa.
06:48.6
O mga lupain na may yelo sa ating planeta.
06:51.0
Alam nyo, mga sangkay,
06:52.1
kahit saang sulok ka pa ng mundo,
06:53.9
apektado ka pa rin dyan.
06:55.7
Dahil nasa isang planeta lamang po tayo.
06:58.8
Kapag nawala po yan, mga sangkay,
07:00.6
yung mga yelo, yung glaciers na yan,
07:02.8
ilalo pong iinit ang panahon.
07:05.0
Kaya nga po, mga sangkay,
07:06.3
nararanasan po natin yung grabing init ngayon, diba?
07:10.5
Nananakit na po yung init ng panahon at delikado na.
07:13.6
Pre-pandemic levels of food insecurity have dramatically increased in the past year,
07:19.2
up to more than 300 million people,
07:22.1
experiencing food insecurity due to climate change.
07:25.8
Isa sa problema, yung supply ng pagkain.
07:29.9
Dahil po sa climate change.
07:31.7
Bakit? Ano mayroon?
07:33.7
Sa climate change, mainit,
07:36.7
pwede rin sobrang lakas ng ulan,
07:38.9
pagbaha, pagbagyo, mga sangkay.
07:40.8
Yun po kasi yung abnormal ng panahon.
07:43.6
At ang maapektuhan na ito, mga sangkay, yung mga, yung agrikultura.
07:48.0
So kapag naubusan po ng supply ng pagkain,
07:52.1
malaking gutom, matinding gutom ang maaabutin ng ating planeta at ng mga bansa.
07:57.2
At ngayon, mga sangkay, nakikita na po natin ang resulta.
08:02.1
Diba? Itong in-linyo, mga sangkay, na pumasok dito sa Asia at iba pang mga lugar sa ating planeta,
08:08.7
eh ang tindi po nang inabot, ang pinsala po dito pa lang sa Pilipinas, billion-billion na po.
08:14.7
Ganyan po katindi pagdating po sa agrikultura.
08:18.5
And just imagine, mga sangkay, kung hindi po ito masusulusyonan.
08:21.7
Ano po ang sitwasyon noon by 2030?
08:25.7
Really grim picture, and I think it's high time that we get governments involved to actually get a grip on it.
08:31.7
Right. That grim picture.
08:33.7
Ang problema, mga sangkay, yung government.
08:35.7
Diba, sabi po, it's time na ang government natin, ang gobyerno ng ating mundo,
08:41.7
I don't know, world leaders, ay mangi-alam na po, maging involved na po sa usaping ito.
08:47.7
Kaya nga lang, the problem is,
08:49.7
world leaders, they are not the ones who are going to be involved in this.
08:50.7
They are not the ones who are going to be involved in this.
08:51.7
Nagre-ready sa digmaan.
08:53.7
Alam nyo, kapag nangyayari yung digmaan,
08:55.7
tingin nyo, walang mangyayaring hindi maganda sa ating planeta.
08:58.7
Pagdating sa kalikasan natin, malaki po ang magiging impact niyan.
09:02.7
Kasi, kung noon nga na hindi nuclear war, malaki po ang naging impact sa ating kalikasan.
09:08.7
Isa sa damage noon ay ang Pasig River. Diba, nawasak po ang Pasig River.
09:13.7
How much more ngayon, mga sangkay, may nuclear.
09:18.7
Napakaraming nuclear, mga sangkay.
09:20.7
Yung mga superpower na bansa.
09:22.7
Kapag nagsiputukan niyan, malaki po ang magiging impact niyan.
09:26.7
Sa maraming, sa tindi ng impact.
09:30.7
Yung kalikasan natin ay mawawasak at marami po mga lugar ang madadali talaga.
09:35.7
Ngayon, mga sangkay, marami pong mga lugar sa ating planeta ang hindi na po po pwedeng matirahan pagdating ng araw.
09:44.7
Kapag natunaw na po yung glaciers, yung mga yelo na yan, tataas po yung sea,
09:51.7
So, marami pong mga lugar ang lulubog talaga.
09:54.7
Kahit dito po sa Pilipinas, mga sangkay, ngayon, ang halimbawa sa lumulubog na lugar, doon po sa Bulacan,
10:00.7
isang lugar po doon ang lumulubog na po o kinain na po ng tubig.
10:05.7
At hindi na po po yung matirahan talaga ng safety.
10:10.7
So, ilan lamang po yan sa halimbawa?
10:13.7
By 2030 to 2050, dahan-dahan na po lulubog.
10:16.7
Halimbawa na lamang po yung ilang bahagi na po.
10:17.7
Halimbawa na lamang po yung ilang bahagi ng Manila City, ilang bahagi ng Iloilo, ilang bahagi ng Cebu,
10:23.7
at marami pa pong iba na mga gilid sa dagat.
10:26.7
Dahil nga po sa pagtaas ng sea water level.
10:31.7
So, ito po yung malaking problema ngayon na we are praying, mga sangkay, na masolusyonan pa po ito.
10:36.7
Pero ang sabi kasi, by 2030, kapag hindi pa rin po nasolusyonan itong climate change, lalala na po ang sitwasyon.
10:44.7
At hindi na po po pwedeng...
10:49.7
Magiging new normal po yun, mga sangkay.
10:51.7
Lalala ang mga bagyo, lalala ang mga pagbaha, lalala ang init, at lalala ng lalala ang lahat ng sitwasyon.
10:57.7
So, ano po ang inyong komento, mga sangkay, tungkol dito? Just comment down below.
11:01.7
Meron po akong isang YouTube channel, Sangkay Revelation, nanabi niyo po ito sa YouTube.
11:05.7
Then, click the subscribe, click the bell, and click ko lang.
11:07.7
Kung nagpapapala, mag-iingat po ang lahat. God bless everyone.
