9 Bad Habits na Masama sa Utak - Tips by Doc Willie Ong (Internist and Cardiologist)
00:29.8
Hindi po maganda.
00:31.1
Pag tayo ay nagtatalokbong, nagkukulang yung oxygen sa katawan natin.
00:37.1
Oxygen, napakahalaga for brain function.
00:40.6
Mas konting hangin, nahihinga natin mas masama.
00:43.5
So pag nagtatalokbong, okay nga, medyo mas cozy, mas warm.
00:48.2
Kaya lang, babagsak ang oxygen, tataas yung carbon dioxide.
00:54.1
So hindi po maganda.
00:55.2
Bad habit po yan, ha?
00:56.7
Kamasira yung brain natin.
01:01.6
May mga taong kulang sa tulog, hindi po maganda.
01:04.6
Kasi pag puyat tayo, mabagal ang pag-iisip.
01:08.5
Mahina ang memory.
01:11.1
Nada-drowsy tayo, nadidepress.
01:13.9
At may isang pag-aaral, lumiliit pa yung utak pag laging puyat.
01:19.7
Habang natutulog, doon nare-relax yung brain.
01:23.4
Doon parang nalilinis yung utak natin.
01:26.0
Yung mga masasamang bagay.
01:29.2
Doon, habang natutulog tayo.
01:32.7
Hindi nagbe-breakfast.
01:34.7
Kaya kailangan talaga nagbe-breakfast.
01:36.7
Pag hindi kayo nagbe-breakfast, pwedeng masira ang utak.
01:40.7
Babagsak ang blood sugar.
01:43.7
Kulang ang nutrisyon. Diba?
01:45.7
Yung mga hindi nagbe-breakfast, ha?
01:47.7
Ayon sa pag-aaral, mas mababa grado sa school.
01:51.7
Mahina rin magtrabaho.
01:54.7
Kasi nga, inaantok eh. Diba?
01:56.7
At may isang pag-aaral.
01:58.2
May Japanese studies.
01:58.8
80,000 subjects inaaral nila.
02:03.3
Yung ibang grupo, kumakain ng almusal.
02:06.3
Yung isang grupo, hindi kumakain ng almusal.
02:08.8
Ayon sa result ng Japanese study,
02:11.3
yung hindi kumakain ng almusal,
02:14.8
mas nai-stroke at mas nahahigh blood.
02:19.8
Breakfast, very important para may energy tayo.
02:26.8
Merong iba sa atin,
02:27.8
mahilig mang multitask.
02:28.8
Alam niyo yung multitask?
02:30.8
Yung sabay-sabay ang ginagawa.
02:32.8
May kausap, nag-aaral, nagmi-music, nag-chat-chat.
02:38.8
Hindi po maganda yung maraming sabay-sabay.
02:42.3
May negative effect yun sa productivity.
02:45.3
Kasi yung utak natin, hindi siya talaga sanay yung sabay-sabay eh.
02:49.3
Mas gusto ng utak natin, isang bagay lang muna gawin niyo.
02:52.8
Focus, tapos mamaya yung susunod, tapos yung susunod.
02:56.8
Katulad nito, pinagsabay-sabay niya.
02:58.8
Telepono, cellphone.
03:01.8
Pagsabay-sabay, mas hindi ka matututo,
03:05.8
mas hindi mo maintindihan, at mas may stress ka.
03:08.8
More stress hormones, more cortisol, mental fog.
03:13.8
Mas malabo isip at scrambled thinking.
03:16.8
Kasi sinasabay-sabay mo.
03:18.8
Lalo na yung mga kabataan.
03:19.8
Mga kabataan ngayon, ang gusto, multitask online.
03:22.8
Ako, ayoko talaga.
03:24.8
Pag may sinasabi nga si Doc Lisa,
03:25.8
sa akin, isa-isa lang, one by one.
03:28.8
Gusto ko mabagal, mabagal.
03:30.8
I need five minutes focus sa isang problema
03:34.8
para nakafocus ka.
03:36.8
Pag nasolve mo, tapos.
03:38.8
Hindi yung sabay-sabay, biglaan.
03:40.8
Kasi pag sabay-sabay gagawin mo, magagawa mo lahat,
03:44.8
pero mababaw, mali-mali.
03:46.8
Parang knee-jerk lang eh.
03:48.8
Dapat focus sa isang bagay at malalim.
03:51.8
Yun ang gusto ng utak natin.
03:53.8
Ayaw niya yung sabay-sabay.
03:55.8
Pag may sakit na, dapat pahinga.
03:57.8
May iba pinipilit magtrabaho kahit may sakit.
04:02.8
Pero pag may sakit na, ano nangyari?
04:04.8
Reduce brain efficacy.
04:06.8
Mabagal na mag-isip.
04:09.8
Pag may sakit, syempre, may kalaban na infection eh.
04:12.8
More negatibo ang mood.
04:15.8
Mas mabagal ang isip.
04:17.8
Pag may sakit na, poor learning.
04:19.8
Poor recall of information.
04:21.8
Dapat pahinga muna.
04:23.8
Tsaka na mag full-time sa trabaho.
04:29.8
Bad habit. Mahilig sa sugar.
04:32.8
Yung mahilig sa sugar, syempre, hindi healthy ang sugar.
04:35.8
So pangit ang nutrisyon. Diba?
04:38.8
Pag pangit ang nutrisyon sa utak, hindi rin maganda sa brain growth and development.
04:43.8
At pag maraming sugar, more type 2 diabetes, more obesity, more heart disease.
04:49.8
So hindi po maganda.
04:56.8
Pag tayo ay dehydrated, nainitan, napagod, na-dehydrate, hindi na tayo makakaisip eh.
05:03.8
Basta na-dehydrate ang tao.
05:07.8
Effect of dehydration immediately.
05:09.8
Hindi makaka-test, hindi makaka-aral, hindi makaka-decide, hindi makaka-problem solving, coordination, attention.
05:17.8
Kailangan kompleto sa tubig.
05:20.8
Kasi katawan natin.
05:22.8
Pati utak natin eh.
05:23.8
70 to 80 percent water.
05:25.8
So pag kompleto tayo, hindi tayo dehydrated, mas focus, mas malinaw ang isip, mas creative.
05:32.8
Kailangan kasi natin yung fluid eh.
05:34.8
Ang utak maraming fluid yan para madala yung mga nutrients, maalis yung mga toxins.
05:40.8
Parang kidney yan eh.
05:41.8
Kailangan maraming tubig.
05:43.8
Mga may migraine, masakit ang ulo, tubig din naman ang solution eh.
05:52.8
Baka tubig lang kailangan mo.
05:53.8
Kaya hindi makaisip na maayos.
05:55.8
Number eight, kailangan mag-exercise.
05:58.8
Bad habit, not exercising.
06:00.8
Pag hindi kayong maka-aral.
06:02.8
Let's say, nage-exam kayo.
06:04.8
Meron kayong project.
06:05.8
Hindi na kayong makaisip.
06:06.8
Meron kayong creative project.
06:11.8
Minsan mas maganda nga maglakad sa mga maraming puno, maraming halaman, maraming oxygen.
06:17.8
Kailangan mo maraming oxygen.
06:18.8
Kasi pag naglalakad, increased heart rate.
06:21.8
Maganda circulation sa puso.
06:24.8
Maganda circulation sa kidney.
06:26.8
Maganda circulation sa utak.
06:28.8
Yung isang sikat na poet, Robert Frost.
06:32.8
Yung napakagaling na poet.
06:35.8
Baano siya nagsusulat?
06:37.8
Everyday naglalakad siya one to two hours sa woods.
06:42.8
Doon niya nakukuha yung inspiration niya.
06:44.8
Circulation, very important.
06:50.8
Nakakabata ang exercise.
06:52.8
Release endorphins.
06:55.8
At nagpapalakas ng puso, baga, at utak.
07:00.8
Number nine, tigil alak tsaka sigarilyo.
07:03.8
Common sense naman, di ba?
07:05.8
Pag nalasing ka, ano problema?
07:08.8
Pag nalasing ka, yung utak kang may depresya.
07:10.8
Wala kang balance.
07:13.8
Para ka nang na-stroke.
07:15.8
Pag nalasing, bulol.
07:17.8
Bigla nalang babagsak.
07:19.8
Kasi nga, nabababad ng alkohol yung utak natin.
07:22.8
Ulitin ko, yung alak, nabababad yung utak natin.
07:26.8
Kaya tayo nalalasing.
07:29.8
Kaya iwas na lang.
07:30.8
Kasi oras na tumamayan sa utak, masama.
07:33.8
Lalo na kung yung liver mo may konti ng depresya.
07:36.8
Hindi na niya ma-filter, ma-metabolize yung alak.
07:38.8
Hindi ka pa kumain ng pulutan.
07:40.8
Napakabilis pa yung pag-inom ng alak.
07:42.8
Malalasing talaga.
07:45.8
May daming problem.
07:53.8
Pag naninigarilyo.
07:54.8
Pag naninigarilyo, sisira yung utak.
08:01.8
Meron pang multiple sclerosis.
08:05.8
Finally, ito summary ng bad habits for the brain, good habits for the brain.
08:10.8
Ito yung mga bad habits ha.
08:11.8
Sinabi ko sa inyo.
08:17.8
Very sugary foods.
08:20.8
Ang maganda yung exercise at bawah sugar.
08:25.8
Hindi rin maganda.
08:35.8
Lagi rin ginagamit yung utak.
08:40.8
Laging very stressful.
08:41.8
Bad din for the brain.
08:42.8
Tsaka sinabi ko nga.
08:44.8
Tsaka yung polluted environment.
08:47.8
Bad for the brain.
08:48.8
Dagdag ko na rin yung masyadong maingay yung music.
08:51.8
Meron na stress yun sa lakas ng music.
08:54.8
Healthy foods for the brain.
09:06.8
Basta huwag lang yung matataba.
09:07.8
Makolesterol na nagbabara sa ugat natin.
09:13.8
Regular check-up finally.
09:15.8
Kailangan regular ang check-up natin.
09:20.8
Para hindi magbara sa utak.
09:21.8
Minsan nagbibigay ang doktor nyo ng pampalabnaw ng dugo.
09:25.8
Yung mga aspirin.
09:27.8
Pampalabnaw din yan.
09:28.8
May tulong din sa utak.
09:30.8
Merong omega 3 fatty acids.
09:38.8
Huwag kayong magpapasuntok sa ulo.
09:40.8
Huwag magpapasuntok.
09:41.8
Huwag magpapatakip dito.
09:43.8
Makawala ng oxygen.
09:44.8
Magsusuot ng helmet.
09:46.8
Huwag tayo sa mga boxing.
09:51.8
Kasi oras ang nabagok yung utak.
09:53.8
Nagkakaroon ng brain concussion.
09:57.8
Napupunit ang nerves.
10:04.8
Kaya tingnan nyo yung mga boxer.
10:06.8
At iba talaga nabubugbog.
10:07.8
O yung mga wrestler.
10:09.8
Bulol na magsalita.
10:11.8
Paano napupunit yung mga ugat nila sa utak.
10:15.8
So laging alagaan ang utak.
10:16.8
Follow these tips.
10:18.8
Para laging matalino at healthy ang utak.
