Paano Mag-Buntis ang Edad 35 Pataas. - By Doc Liza Ramoso-Ong
00:42.2
Ano ang mga ihahanda, o dadalahin mo?
00:45.2
Kailangan, meron kang kalendaryo.
00:48.7
Kalendaryo ng iyong mense sa loob ng 6 na buwan.
00:54.1
At kung nagkukuha ka rin ang temperature, kailangan daladala mo na yun.
00:57.7
May listahan din kayo ng gamot na iniinom ng babae at lalaki.
01:03.4
Baka naman yung maintenance medications nyo ay dahilan, kaya hindi nabubuntis.
01:09.2
So, kailangan pakita at ipaalam dun sa inyong OBGYN.
01:13.5
Ngayon, ikwento nyo rin yung mga sintomas.
01:17.4
Huwag ho kayong mahihiya.
01:20.1
Halimbawa, makirot magtalik.
01:22.0
Ikwento nyo po lahat yun kasi baka merong makorek yung inyong OBGYN.
01:27.7
Of course, magre-request ang inyong OBGYN ng mga basic test katulad ng semen analysis.
01:35.9
At saka, sa kababaihan naman, hysterosalpingography.
01:39.7
Parang x-ray yan.
01:40.9
Vaginal ultrasound, hindi siya masakit.
01:44.0
Diagnostic laparoscopy, sisilipin dun sa loob.
01:47.0
May pap smear, may test sa infeksyon or STI.
01:51.2
Pelvic exam, syempre kakapain.
01:53.5
Tapos may test din sa inyong mga hormones.
01:57.2
FSH, or kaya yung ovarian reserve testing nyo kung marami pang natitirang mga itlog dun sa inyong ovary.
02:07.8
At base sa resulta, ay maaari kayong mabigyan ng gamot o tableta.
02:14.2
At sasabihan din kayo ng lifestyle changes.
02:17.6
Sasabihin, oh, kailangan tamang timbang, tamang dami ng kakainin, konti lang yung exercise.
02:25.1
At saka, pag nangyari na lahat yun, eh kung kailangan nang i-refer sa isang fertility clinic, another clinic yun, eh sasabihin sa inyo ng inyong OBGYN.
02:36.0
Pero, importante, tanong nyo dun sa doktor ninyo, magkano ang magagastos?
02:42.5
Kasi kailangan may financial planning tayo.
02:45.7
Ibat-ibang klaseng doktor ang kailangan natin kapag medyo matagal na hindi tayo nagpapregnant.
02:51.0
Syempre, number one yung ating OBGYN.
02:53.0
Tapos, dun sa ating mister, kailangan nyo ng urologist.
02:57.3
Ito yung doktor sa mga kalalakihan.
03:01.0
Pero, maaaring may sumama pa ang ibang doktor or ma-refer tayo, yung tiyatag na reproductive endocrinologist.
03:08.1
Siya yung bahala sa mga kulang na hormones or sobrang hormones.
03:12.7
Tapos, merong andrologist para sa male fertility.
03:16.9
Merong mga reproductive surgeons kung kailangang i-correct.
03:20.1
At meron ding reproductive immunologist.
03:23.3
Ito yung mga may mga autoimmune diseases.
03:27.1
So, yung check-up sa lalaki.
03:29.9
So, titignan kung nagpoproduce ba ng tamang dami ng sperm yung ating lalaki.
03:39.3
So, semen analysis.
03:40.8
Titignan yung klase ng sperm natin.
03:47.3
Yung movement o galaw ng sperm.
03:49.9
Kasi, meron mga kondisyon na baka naman buli.
03:54.0
O nagre-retrograde yung sperm.
03:56.6
Hindi na ilalabas talaga.
03:58.6
Or may mga varices.
04:01.2
Varicocele ang tawag doon.
04:03.2
Pwede din yung itlog ay hindi bumaba.
04:06.9
Undescended ang tawag doon.
04:08.9
O mababa ang mga hormones.
04:11.8
May hormonal imbalance.
04:13.8
So, chinecheck din ang ating mga tatay.
04:16.5
Yung mga kababaihan, chinecheck din ng kanilang mga hormones.
04:23.0
Nila yung panging-itlog.
04:25.0
Yung fertilization.
04:26.5
Baka hindi nagkikita yung itlog tsaka yung sperm.
04:30.5
Kasi, may mga nakabara.
04:33.5
Baka hindi nag-iimplant doon sa bahay bata.
04:37.5
Eh, baka merong mga endometriosis.
04:42.5
So, lahat yun ay problem ng mga kababaihan.
04:48.0
Dating nagkaroon ng impeksyon.
04:51.0
Polycystic Ovary Syndrome.
04:53.0
Dating nag-impeksyon.
04:55.5
Nilatawag natin na mga impeksyons.
04:57.5
At bibigyan kayo ng vitamins para ihanda kayo sa pagbubuntis.
05:02.0
Katulad ng folate, zinc, vitamin C and E, iron.
05:07.5
At sasabihan din kayo ng mga lifestyle changes.
05:11.5
Ngayon, paano itataas yung tsansa na mabuntis kayo?
05:17.0
So, sasabihan kayo magtalik bago.
05:20.0
Five days before.
05:22.0
Ng inyong ovulation.
05:23.5
At during ovulation.
05:25.0
Kasi alam niyo ba, yung sperm natin nabubuhay ng limang araw.
05:30.0
So, kung nauna na yung sperm, para pagdaan ng egg, nakaabang na siya.
05:34.0
Pwede na silang magkita at mag-join.
05:37.0
Tapos, meron din mga nabibili.
05:39.5
Yung mga predictor kits.
05:42.0
So, nakakabili na nun.
05:44.0
Alam kailan kayo mag-o-ovulate.
05:47.0
Tapos, syempre yung inyong OBGYN.
05:50.0
Meron din siyang ultrasound.
05:52.0
Yung ultrasound follicular monitoring.
05:55.0
Para alam kung mag-o-ovulate na.
05:57.0
So, sabihin ni OBGYN yan.
05:59.0
O, uwi ka na kasi lalabas na yung itlog.
06:02.0
Ngayon, ang problem.
06:10.0
Nakakapagod sa katawan.
06:12.0
Kapag ginawa nyo na lahat, eh, hindi pa rin tayo makabuo.
06:18.0
So, minsan, hindi pa rin nakakabuo.
06:21.0
Ano ba yung mga pwedeng gawin ng mag-asawa?
06:26.0
Oo, yung talik hindi na masaya kasi parang trabaho na yun, eh.
06:31.0
May oras, may araw.
06:32.0
So, ang solusyon dun, kapag mga non-fertile days nyo, mag-reconnect kayo sa inyong partner.
06:39.0
Yung kung kailan kayo walang stress.
06:41.0
Yung parang mag-boyfriend, girlfriend lang kayo.
06:43.0
So, balik kayo dun.
06:45.0
Maraming nagtatanong.
06:47.0
Ang hirap magpaliwanag.
06:49.0
Ang daming paliwanag na kailang gawin.
06:51.0
So, solusyon nyo, pag merong mga children's party or baby showers, huwag na po kayong umatin.
06:56.0
Sabihin nyo, ah, alaalagaan nyo muna yung sarili ninyo.
07:02.0
Napakamahal po ng fertility treatment.
07:05.0
So, pag-usapan nyong mabuti para hindi mag-away ang mag-partner.
07:10.0
Kailangan meron kayong financial planning hanggang magkano ang gagastusin ninyo.
07:16.0
I-prepare yung sarili.
07:18.0
Mentally, emotionally.
07:21.0
Ipapaliwanag nyo dun sa doktor nyo.
07:23.0
At kung kayo ay anxious na, nalulungkot na, humingi tayo ng tulong sa ating mga psychologist.
07:29.0
Kailangan meron tayong kinakausap na experience.
07:34.0
So, mas mahirap kasi kung mausap dun sa mga walang experience.
07:37.0
Merong mga psychologist na tungkol lamang dun sa fertility.
07:42.0
Tapos, communication pa rin sa inyong partner.
07:45.0
Kailangan nyo rin ng mga relaxation.
07:47.0
Relaxation techniques, music.
07:50.0
Tamang ehersisyo, tamang pagkain.
07:53.0
Focus pa din sa inyong partner.
07:56.0
Magsaya pa din kayo pag non-fertile days.
07:59.0
Tapos, dun sa mga kakilala, kaibigan, kamag-anak ng mga hindi makabuo ng anak.
08:08.0
Pero may mga comments tayo na hindi nakakatulong, nakaka-hurt pa dun sa mag-asawa.
08:16.0
Relax, dadating lang yan.
08:18.0
Hindi na nga makarelax.
08:19.0
Hirap na nga sila eh.
08:21.0
Everything happens for a reason.
08:23.0
Eh, bakit naman kailangan may reason?
08:25.0
Tapos, more faith.
08:27.0
Eh, may faith naman sila eh.
08:30.0
So, sa mga hindi alam ang mga sasabihin pero gusto mo namang makatulong,
08:35.0
ito na lang ang sabihin mo.
08:38.0
Gusto mo ba pag-usapan natin ito?
08:41.0
I'm always here for you.
08:43.0
So, dalaw-dalawin mo.
08:45.0
Sorry sa pangyayari.
08:49.0
Pero, makinig kang mabuti.
08:52.0
So, baka kailangan lang nila yung makikinig.
08:55.0
Hindi naman nila ina-ask ano yung ating mga comments.
09:01.0
So, ang mga helpful dyan, I'm sorry to hear that.
09:04.0
Anong pwede kong gawin para sa'yo?
09:07.0
Gusto mo bang pag-usapan natin ito?
09:12.0
Nandito lang ako para makinig.
09:14.0
Tuwing kailangan mo.
09:16.0
So, medyo ilang beses mong kakausapin.
09:18.0
Sana alam ko yung sasabihin ko sa'yo para makomfort ka.
09:24.0
So, huwag na tayong magsabi ng mga kung ano-ano kung hindi natin alam yung sasabihin sa kanila.
09:30.0
Kasi, nasasaktan din naman sila.
09:32.0
Sinong doktor pupuntahan ng lalaking at babae?
09:35.0
Okay, uulitin ko po yung mga klase ng doktor na pupuntahan natin.
09:41.0
OBGYN dun sa mga kababaihan.
09:43.0
Urologist sa mga lalaki.
09:45.0
At pwedeng may kasamang reproductive endocrinologist.
09:49.0
Ito po yung bahala sa hormones ng babae at lalaki.
09:53.0
Andrologist para ho ito dun sa mga lalaki sa male fertility.
09:58.0
Reproductive surgeons kung mayroong mga bara.
10:01.0
Baka kailangan ng ilang opera.
10:03.0
Reproductive immunologist kapag may nakitang autoimmune diseases.
10:10.0
So, kailangan itanong nyo.
10:11.0
Magkano lahat yung magagasos from the start hanggang makabuo ng isang bata.
10:18.0
So, paghahandaan ho yan.
10:20.0
Financial planning.
10:21.0
Okay, maraming salamat po.
10:23.0
Good luck sa ating mga mag-partners.
10:26.0
Sana po biyayaan tayo ng blessing.
